Vaksinimi: Trajnimi për sistemin imunitar

Ekzistojnë dy vaksina të miratuara në Bashkimin Evropian dhe një tjetër që është në proces miratimi. Vaksinat mbështeten gjerësisht në dy procedura të ndryshme. Vaksinat BioNTech / Pfizer dhe Moderna quhen vaksina mRNA, ndërsa ato nga AstraZeneca janë vaksina vektor. Megjithatë, ajo që kanë të përbashkët të dyja vaksinat, është parimi bazë i vaksinimit, i cili mund të përmblidhet këtu si:

Proteinat karakteristike të virusit vendosen përpara sistemit imunitar të të vaksinuarit, ku ato veprojnë me një përgjigje imune dhe midis gjërave të tjera prodhojnë antitrupa. Proteinat e visurit që mund të shkaktojnë një përgjigje imune quhen antigjene. Tashmë sistemi imunitar është njohur me kundërshtarin e tij – një lloj virusi – dhe që mund të reagojë në një përballje reale me një embrion. Të dyja variantet e vaksinimit të COVID-19 dallojnë në mënyrat se si shfaqen antigjenet në trupin e të vaksinuarit dhe se si e stimulojnë ato sistemit imunitar.

Funksionimi i vaksinës mRNA

Vaksina nga Biontech / Pfizer ishte e para që triumfoi në garën për marrjen e miratimit më të shpejtë, përdor një metodë të re veçanërisht të sofistikuar dhe relativisht teknologjike si vaksinat mRNA. Nuk është vetë proteina e virusit që kanalizohet tek qelizat e të vaksinuarit, por copëzat gjenetike që përmbajnë informacionin për prodhimin e kësaj proteine. Këto copëza quhen mesazhere RNA (mRNA shkurt) apo mesazheret RNA.

mRNA stimulon qelizat e trupit për të prodhuar antigjenet e virusit. Kjo është plotësisht e padëmshme për këto qeliza, nuk ndodh në bërthamën e qelizës dhe nuk ndryshon ADN-në e personit të vaksinuar. Një ndryshim në gjenom nuk mund të ndodhë, veçanërisht duke qenë se copëzat e mRNA-së ndahen shumë shpejt.

Një tjetër, qasje relativisht e re teknologjike përdoret për lehtësimin e penetrimit të mRNA-së direkt në qelizat e trupit. Molekulat e mRNA-së vishen me substanca lipide dhe kështu formojnë nanocopëzat lipide që mbeten të qëndrueshme madje edhe pas injeksionit intramuskulor.

Avantazhi përfundimtar i metodës mRNA është fakti që dozat e larta të vaksinës mund të prodhohen në një kohë relativisht të shkurtër.

Një disavantazh madhor lidhet me magazinimin. Në rastin e vaksinës nga Moderna, ajo duhet mbajtur në minus 20 gradë, ndërsa nga Biontech / Pfizer madje në temperatura edhe më të ulta në minus 70 gradë, një sfidë e zgjidhshme, por me rëndësi përcaktuese logjistike.

Funksionimi i vaksinave vektor

Vaksina e AstraZeneca, e cila është aktualisht në proces miratimi si vaksinim kundër virusit Ebola, i përket të ashtuquajturave vaksina vektor. Në këto raste, një virus që është i padëmshëm ndaj njerëzve – i ashtuquajturi vektor – përdoret për të transportuar një segment gjeni të virusit kundër të cilit drejtohet vaksinimi në qelizat e trupit.

Në rastin e vaksinimit COVID të zhvilluar nga AstraZeneca, adenoviruset të cilat shkaktojnë grip tek shimpazetë dhe që janë të padëmshme tek njerëzit, plotësohen nga segmentet e gjeneve nga SARS-CoV-2. Këto formojnë tani antigjenet COVID-19 në qelizat e afektuara nga adenoviruset, të cilat në këmbim shkaktojnë reagimin e përshkruar më sipër të sistemit tonë imunitar.

Avantazhi i vaksinës vektor është se ai është relativisht i lehtë për t’u magazinuar në temperatura frigoriferike ndërmjet dy dhe tetë gradë.

Sa efektive janë vaksinat COVID-19

Në termat e efiçiencës, të dyja vaksinat mRNA janë thuajse të barabarta me 95% (Biontech/Pfizer) dhe 94.1% (Moderna), ndërsa vaksina vektor AstraZeneca ka arritur një efiçiencë mesatare prej 70% në studimet e miratuara nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, e cila ofron gjithashtu mbrojtjen e përshtatshme. Përsa i takon efekteve anësore, ajo që të gjitha vaksinat kanë të përbashkët – në thelb ato janë të lidhura me efektet e dëshiruara, që do të thotë me stimulimin e sistemit imuintar.